นายสุรชัย อจลบุญ อธิบดีกรมป่าไม้ (ปม.29) เป็นประธานพิธีเปลี่ยนฉัตรองค์หลวงพ่อพุทธวิชิตมาร ก่อนที่จะเกษียณอายุราชการในเดือนกันยายน 2568 นี้ เป็นผู้ถวาย มี นายอภิชาติ โตดิลกเวชช์ อดีตอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชนและอดีต ผวจ.แพร่, นายสมชัย เลิศประสิทธิพันธ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดแพร่ นายปรีชา โตมี ผู้อำนวยการสำนักงานทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมจังหวัดแพร่ นายมานะ จิตฤทธิ์ ผู้อำนวยการสำนักจัดทรัพยากรป่าไม้ที่ 3 สาขาแพร่ นายเสน่ห์ แสนมูล ผู้อำนวยการศูนย์ป่าไม้แพร่ ตลอดจนข้าราชการ พนักงานกรมป่าไม้ กรมอุทยานฯ เข้าร่วมพิธีฯ หลวงพ่อพุทธวิชิตมาร เป็นที่เคารพสักการะของชาวป่าไม้และพี่น้องชาวแพร่
สำหรับประวัติ”องค์หลวงพ่อพระพุทธวิชิตมารประทานสันติสุขสวัสดีชินสีห์ธรรมบพิตร” สร้างขึ้นสมัยเจ้าหลวงเทพวงศ์ลิ้นตอง เจ้าครองนครแพร่ องค์ที่ 19 (พ.ศ. 2361 – 2375) เดิมเป็นพระพุทธรูปปูนขาว ประทับอยู่กับพื้นดิน หันหน้าไปทางทิศตะวันออก ลักษณะสำคัญคือ “เศียรขาด” ชาวบ้านจึงเรียกกันทั่วไปว่า “หลวงพ่อหัวกุด” สร้างขึ้นเพื่อให้นักโทษได้กราบบูชาก่อนถูกตัดหัวประหารชีวิต เนื่องจากที่ตั้งขององค์พระนี้ คือบริเวณประตูมารหรือประตูผี ประตูด้านทิศตะวันตกของกำแพงเมืองแพร่ เป็นเขตป่าช้าเก่าและใช้สถานที่ประหารชีวิตนักโทษในสมัยโบราณ ต่อมา สถานที่นี้ถูกใช้เป็นที่ตั้งของโรงเรียนป่าไม้ กรมป่าไม้ และปัจจุบันเป็นที่ตั้งของสถาบันนวัตกรรมด้านป่าไม้ จังหวัดแพร่ กรมป่าไม้ หลวงพ่อหัวกุดจึงเป็นที่เคารพบูชาของอาจารย์และศิษย์โรงเรียนป่าไม้แพร่ไปด้วย
หลวงพ่อหัวกุดได้รับการบูรณะครั้งใหญ่เมื่อ พ.ศ. 2514 โดยคณะอาจารย์และสมาคมศิษย์เก่าป่าไม้แพร่ ภายใต้การนำของนายรัตน์ พนมขวัญ อดีตผู้อำนวยการโรงเรียนป่าไม้และอดีตวุฒิสมาชิกจังหวัดแพร่ ร่วมกับข้าราชการ พ่อค้า ประชาชนจังหวัดแพร่ ดำเนินการบูรณะโดยการยกองค์หลวงพ่อที่ประทับอยู่กับพื้นดินขึ้นประดิษฐานบนวิหารจตุรมุข ห่างจากที่ตั้งองค์พระเดิมออกมาด้านหลังประมาณ 10 เมตร วางศิลาฤกษ์วันที่ 21 มกราคม 2514 และทำการซ่อมแซมใหม่ทั้งองค์ในรูปแบบศิลปะสุโขทัยดังที่เห็นในปัจจุบัน เสร็จแล้วได้รับประทานนามจากสมเด็จพระอริยวงศาคตญาน สมเด็จพระสังฆราชเจ้า วัดมกุฏกษัตริยาราม เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2514 เป็น “พระพุทธวิชิตมารประทานสันติสุขสวัสดีชินสีห์มหาบพิตร” หรือเรียกโดยทั่วไปว่า “หลวงพ่อวิชิตมาร”
หลวงพ่อวิชิตมารเป็นที่เคารพบูชาเชื่อถือในความศักดิ์สิทธิ์ของประชาชนจังหวัดแพร่ มีการจัดงาน “วันไหว้หลวงพ่อ” ในวันที่ 21 มกราคม เป็นประเพณีทุกปี จัดสร้างวัตถุมงคลเหรียญและพระบูชามาแล้ว 3 รุ่น โดยรุ่นที่ 1 สร้างปี พ.ศ. 2516 รุ่นที่ 2 พ.ศ. 2536 และรุ่นที่ 3 พ.ศ. 2545
ธีรพงษ์ ธงออน/แพร่