ที่วัดโพนธาราม ต.กุสุมาลย์ อ.กุสุมาลย์ จ.สกลนคร ดร.นิยม เวชกามา ผช.รมต.ประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เป็นประธานเปิดงานบุญผะเหวด หรือบุญมหาชาติ ซึ่งสภาวัฒนธรรม อ.กุสุมาลย์ ร่วมจัดขึ้นกับ ททท.,เทศบาล ต.กุสุมาลย์ ,และพรรคเพื่อไทย เพื่อสืบสานประเพณีอันดีงาม โดยมีการตั้งขบวนแห่พระอุปคุต พระเวสสันดรเข้าเมือง จำนวน 13 ขบวนหรือ 13 กัณฑ์ จากศาลเจ้าพ่อมเหศักดิ์ เข้าไปยังวัดโพนธาราม ซึ่งได้รับการตกแต่งอย่างสวยงาม โดยมีสาวงามแต่งกายชนเผ่าไทโส้ฟ้อนรำบวงสรวงอย่างพร้อมเพรียงกัน ซึ่งนับเป็นบุญใหญ่ของอำเภอกุสุมาลย์รองจากงานเผ่าไทโส้รำลึก ซึ่งปี 2569 จะจัดเป็นงานโส้นานาชาติมีโส้เวียดนาม และ สปป.ลาวมาร่วมด้วย ซึ่งมีอัตตลักษณ์และเอกลักษณ์ที่ไม่เหมือนใคร

สำหรับบุญผะเหวด บุญพระเวส หรือบุญมหาชาติ การจัดงานบุญผะเหวด จะนิยมจัดในช่วงเดือน 3-4 หรือ ราวเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม ใช้เวลาในการจัดงานราว 3 วัน หมู่บ้านหรือชุมชนใดจะจัดงานบุญนี้ก็จะมีการบอกกล่าวพี่น้อง หรือหมู่บ้านใกล้เคียงให้มาช่วยและร่วมบุญกัน ทำให้เกิดสายสัมพันธ์และความสามัคคีกัน เป็นบุญประจำเดือนสี่ตามฮีตสิบสองที่ชาวอีสานยังสืบสานเป็นงานบุญใหญ่ประจำปีของท้องถิ่น  มีความเกี่ยวข้องกับชาดกเรื่อง พระมหาเวสสันดร ชาดกที่แสดงบารมี 10 ประการของพระชาติสุดท้ายของพระพุทธเจ้าที่ได้ทรงเพียรบำเพ็ญเพื่อจะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า ในภาษาอีสานจะออกเสียง “พระเวส” เป็น “ผะเหวด” จึงเป็นชื่อเรียกบุญนี้ว่า “บุญผะเหวด” บ้างก็เรียก “บุญมหาชาติ” เพราะเป็นชาติกาลสุดท้ายที่สำคัญที่สุดของพระพุทธเจ้า

วัฒนะ แก้วก่า/สกลนคร