ช่วงฤดูนี้เป็นช่วงฤดูแมลงมันหรือแมงมันที่อยู่ในโพลงรูดินกำลังออกไข่หรือเต้ง ลูกใหญ่ก่อนที่จะออกเป็นตัวบินออกจากรูกลุ่มชาวบ้านในแต่ละตำบลหมู่บ้านของแต่ละอำเภอทั่วจังหวัดพะเยาต่างพากันนำอุปกรณ์จอบเสียมทัพพี ถังกระแป๋ง ตลอดจนภาชนะต่างๆเพื่อออกขุดหาไข่แมลงมันตามแนวป่า หรือเรือกสวนไผ่รวก ที่มีแมลงมันในรูถือโพรงแมลงมันอาศัยอยู่ก็จะทำการใช้จอบเสียมช่วยกันขุดเมื่อขุดเจอแต่ละหลุมก็จะทำการใช้อุปกรณ์ทัพพีตักใส่ภาชนะแล้วนำกลับมาทำความสะอาดที่บ้านเพื่อนำมาประกอบอาหารและขายได้ราคาสินกิโลกรัมละ 1,500-2,000 บาทซึ่งในช่วงนี้แต่ละวันชาวบ้านจะพากันออกกฎหาใครในมันกันทุกวันเพราะเป็นช่วงที่ไข่แมลงมันกำลังมีเต้งใหญ่หรือไข่ที่เป็นลูกใหญ่เมื่อมารับประทานก็จะมีรสชาติหอมมันอร่อยและที่สำคัญมีคุณค่าโภชนาการสูงกินแล้วทำให้ร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ 1 ปีจะมีเพียง 1 ครั้งเท่านั้นที่จะมีไข่แมลงมันให้กินและเป็นสิ่งที่หายากและต้องการของชาวบ้านและผู้คนทั่วไปมักจะซื้อหาไปประกอบอาหารรับประทานกันซึ่งรับประทานได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่

สำหรับการขุดหาไข่แมลงมันนั้นชาวบ้านจะต้องพากันออกไปหาหลุมหรือที่อยู่ของไข่แมงมันก่อนเมื่อเจอตัวแม่แมงมันก็จะทำการขุดไล่ตามรูจนไปถึงโพรงหรือรังของแมลงมันอาศัยอยู่ก็จะเจอไข่อยู่ในโพรงเป็นจำนวนมากซึ่งแต่ละโครงแต่ละรังจะมีไข่แมลงมันมีน้ำหนักถึง 1 ถึง 2 กิโลกรัมเลยทีเดียวทำให้ชาวบ้านต่างพากันออกหาขุดดินและขายในแต่ละพื้นที่ทั่วจังหวัดพะเยากันทุกวันในช่วงนี้ก่อนที่แมลงมันจะออกเป็นตัวบินออกจากรูในดินเพื่อจับคู่ผสมพันธุ์ตามวงจรชีวิตของแมงมันต่อไปโดย 1 ปีจะมีเพียง 1 ครั้งเท่านั้นที่จะมีไข่แมลงมันให้กินและขายดังกล่าว

ภาพ-ข่าว ปัณณวิชญ์ อยู่ดี จ.พะเยา